Kracht, waardigheid en inspiratie
Macht is een beladen woord. We spreken, zeker in Nederland, liever van invloed of van leiderschap. Het hebben van macht zorgt voor de productie van adrenaline en dopamine. Dit leidt tot een biochemische respons in de hersenen waarmee scherpte ontstaat en vermoeidheid verdwijnt. De beloning: een verhoogde staat van alertheid en energie. Machtshormonen als beloning voor het nemen van verantwoordelijkheid. Is het zo eenvoudig? Nee, niet als het macht en integriteit betreft. Dan is het om met van Gaal te spreken ’another cook’.
Integere macht is een persoonlijke keuze
Iedereen heeft te maken met macht en mensen hebben er goede en minder goede ervaringen mee. Nederlanders houden er niet zo van en om die reden is macht vaak bedekt onder een deken van informaliteit. Gelijkwaardigheid is vaak niet aan de orde. Het onderkennen van gelijkheid voorkomt illusies en frustratie. Oscar David beschrijft wat macht doet met de machthebber, waar het toe kan leiden en hoe daar mee om te gaan. Hiervoor wordt een palet aan macht gerelateerde onderwerpen besproken zoals: macht & brein, macht & seks, macht & ego, macht geld & geweten, macht & drijfveer, macht & reflectie, macht & religie en natuurlijk macht & integriteit. Hij laat zien dat het integer uitoefenen van macht organisaties veiliger, effectiever, energieker, innovatiever en transparanter maakt. En, dat integere macht een persoonlijke keuze is.
Het denken over macht wordt in versies weergegeven om te laten zien dat er wordt voortgebouwd op het bestaan van eerdere versies. Macht 1.0 gaat over de instincten over het recht van de sterkste. Macht 2.0 bestaat uit checks and balances, reguleert en is het antwoord op de destructieve werking die macht 1.0 kan hebben. Macht 3.0 behelst de integriteit van de macht. Het creëert, verbindt en is een bron van mogelijkheden en kansen. Daarmee staat niet langer het eigen overleven centraal maar de wens om waarde toe te voegen. In deze tijd zien we graag macht 3.0. Deze versie lijkt te impliceren een betere vorm van leiderschap te zijn. Dat is niet zo. Afhankelijk van de situatie en de context kan versie 1.0 zeker ook de beste optie zijn. Een leider kent en beheerst alle drie soorten van macht.
Integriteit door reflectie
Door in te gaan op de laatste inzichten van de neurowetenschappen, de hechtingspsychologie en emotionele intelligentie leren we dat macht bijdraagt aan ordening en aan dingen gedaan krijgen. Macht draagt bij aan het richting geven aan het bestaan. Alleen kent macht ook keerzijdes: willekeur, eigenbelang, angst en het ontbreken van tegenspraak. De best werkzame formule om integer met macht om te gaan ligt besloten in het menselijke hart en het vermogen om onszelf te zijn stelt de auteur. Reflectie, ’ken uzelf’, is daarvoor een belangrijke factor. Zelfkennis als wapen om niet in de greep te komen van de vele verleidingen die macht met zich meebrengt. De versie macht met integriteit kent kracht, waardigheid en inspiratie. Integriteit betekent dat je bereid bent om alles in ogenschouw te nemen en van daaruit te handelen. Want hoe meer macht, hoe dichter bij de top, des te groter de competitie en des te belangrijker is het kunnen smeden van coalities. Topmanagers zijn als geen ander in staat tot het bouwen van coalities.
Het beeld van de harde kant van managen leeft nadrukkelijk in onze samenleving. We zien dit terug in harde en vaak terechte kritiek op (top)managers. Toch is er al jaren een ontwikkeling gaande in de ‘zachte kant’ van management die nadruk legt op de waarde van empathie, het begrip ’’Ubuntu’ (vrij vertaald ‘ik ben omdat wij zijn’) en reflectie. In de literatuur, in het onderwijs aan managers en ook in dit boek wordt nadrukkelijk gewezen op het belang van zelfkennis en je eigen ontwikkeling daarin. Want wie zijn eigen emoties kent heeft de sleutel in handen voor invloedrijk leiderschap en goede verstandhoudingen.